Geschiedenis van de Oudheidkamer


Stichting Oudheidkamer Pernis verzamelt en bewaart niet alleen de geschiedenis van Het Dorp Pernis, maar is inmiddels zelf ook een stukje geschiedenis. Op deze pagina vindt u het verhaal achter de Oudheidkamer.

Ansichtkaarten en Sugar Lee Hooper

Het verhaal van de Oudheidkamer begint in 1977, wanneer het oog van André Rila op een oude ansichtkaart van Pernis valt tijdens een Rotterdamse boekenmarkt. Het blijft niet bij deze ene kaart. In drie jaar tijd bouwt André een collectie op van 350 ansichtkaarten van Pernis. In 1980 worden ze voor het eerst tentoongesteld in ‘’t Zweetdruppeltje’, het gebouw van de Speeltuinvereniging. Nu gaat het balletje echt aan het rollen. De kaartenverzameling breidt uit en er verschijnt een serie fotoboekjes, ‘Pernis en de Heij’.

De interesse in de geschiedenis van Pernis blijkt zo groot, dat de vereniging ‘Oud Pernis’ wordt opgericht. Ondertussen is André’s collectie dusdanig gegroeid dat er ook meer opslagruimte nodig is. Hij krijgt toestemming om een deel van de oude kuiperij en later klompenmakerij op Pastoriedijk 399 te gebruiken als opslag. Met het dreigement dat de collectie verkocht zou moeten worden als er geen andere ruimte kwam, schrikt het dorp wakker. Dat mocht niet gebeuren!

Marja van der Toorn, beter bekend als Sugar Lee Hooper, woonde destijds op Pernis. Met hulp van haar, Wijkwelzijn Pernis en oud-huurder Wim Hordijk lukt het om het hele pand op Pastoriedijk 399 te huren. Op één voorwaarde: vereniging ‘Oud Pernis’ moet een stichting worden. Op 28 oktober 1994 zet het kersverse bestuur de benodigde handtekeningen: Janny Stecher (voorzitter), André Rila (secretaris en penningmeester), Cees van Winden (bouwcommissie), Jan ‘t Hart, Cindy van der Schee, Annie-Hordijk Keemink en Marja van Toorn. Stichting Oudheidkamer Pernis is een feit!

Aanzichtkaart 16

Waar het allemaal mee begon... Een van de vele oude ansichtkaarten van Pernis

Andra Rila 1996

André Rila voor het pand van de Oudheidkamer (1996)

Van de ene in de andere verbouwing

Met de oprichting van de stichting was één belangrijke stap gezet, maar nu volgt een nog veel grotere uitdaging. Het pand op Pastoriedijk 399 is in verschrikkelijke staat. Om er iets bruikbaars van te maken, moet het hele gebouw leeggehaald en opnieuw opgebouwd worden. Het nieuwe bestuur stort zich op het werven van fondsen en vrijwilligers voor de verbouwing. Meer dan een jaar zijn Cees van Winden, Herman Wets, Gerrit de Jong en vele anderen in de weer. Met resultaat: op Koninginnedag 1996 wordt de Oudheidkamer in het bijzijn van honderden Pernissers feestelijk geopend.

Nu de stichting in een passend jasje zit, wordt het tijd om vooruit te kijken. De eerste editie van Op ‘t Sluis verschijnt in maart 1995. Onder redactie van Cindy van der Schee groeit het uit tot een geliefd kwartaalblad. De donateurs weten hun weg steeds beter te vinden naar de Oudheidkamer. Waar de stichting aan het einde van 1996 een bescheiden aantal van 275 donateurs telt, wordt de magische grens van 500 donateurs nog geen vijf jaar later aangetikt.

Wanneer in 1998 de bewoonster van het naastgelegen pand op Pastoriedijk 401 verhuist, begint het te kriebelen. Dit huisje en de Oudheidkamer delen hetzelfde dak en de extra ruimte zou zeer welkom zijn voor collectie én bezoekers. Het jaar erop schenkt de Rabobank de stichting een cheque vanwege haar 100-jarig jubileum. Met hulp van de Wijkraad en verschillende fondsen, bedrijven en stichtingen wordt de aanschaf en verbouwing van het pand bekostigd. Op Koninginnedag 2000 wordt het vernieuwde pand geopend. Het pronkstuk is de museumwoning, maar ook de nieuw gerealiseerde archiefruimte, bibliotheek en opslagruimte in de kelder komen goed van pas.

Verbouwing nr 399

De verbouwing van het pand op Pastoriedijk 399 in volle gang (1995)

Opening 30 April 2000 Pastoriedijk 401

De opening van het pand op Pastoriedijk 401 op Koninginnedag 2000

Een unieke collectie en bijzondere activiteiten

De collectie van de Oudheidkamer begint met ansichtkaarten, maar breidt zich al snel uit. Dankzij de hulp van Pernissers! Nog voordat Stichting Oudheidkamer Pernis in het leven is geroepen, schenken meerdere dorpsbewoners (persoonlijke) foto’s die een beeld schetsen van Pernis in vroeger tijden. Ook de Pernisse middenstand draagt bij: reclames, gebruiksmaterialen en zelfs een nagebouwd winkeltje. Via allerlei wegen komen allerlei doodgewone, maar daardoor ook heel bijzondere materialen bij de Oudheidkamer terecht.

Een bijzondere aanwinst vindt plaats in 2000. Dat jaar overlijdt de bekende Rotterdamse beroepsfotograaf Jan Roovers. Zijn archief bevat zo’n 350 foto’s van Pernis en omgeving uit de periode 1935 tot 1965. Deze foto’s worden door een uitgeverij te koop aangeboden, met als gevolg dat dit deel van zijn collectie uit elkaar dreigt te vallen. Met hulp van subsidiegevers lukt het Stichting Oudheidkamer Pernis om dit deel van Roovers archief aan te kopen.

Door de jaren heen bouwt de stichting een uitgebreide collectie op. De bibliotheek bevat honderden boeken over de geschiedenis van Pernis en omliggende dorpen. De fotocollectie bestaat uit meer dan 20.000 foto’s, die momenteel gedigitaliseerd worden. Daarnaast beschikt de stichting over een zeldzame filmcollectie, met titels die teruggaan tot de 30’er jaren van de vorige eeuw. De genealogische afdeling is rijk uitgerust met familie- en kerkboeken, een grote collectie rouw- en trouwkaarten, microfiches van de burgerlijke stand en zelfs een fotocollectie van grafstenen van de oude en nieuwe Pernisse begraafplaats, die jaarlijks bijgewerkt wordt. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de duizenden dagelijkse gebruiksvoorwerpen. De Oudheidkamer collectie groeit nog altijd, voor een belangrijk deel dankzij schenkingen van bezoekers en donateurs. Overigens zijn we actief op zoek naar materialen vanaf de jaren 1970, dus meld u zich vooral als u spullen of tips heeft: oudheidkamerpernis@hotmail.com.

Roovers089

Een van de vele foto's die de Rotterdamse fotograaf Jan Roovers van Pernis maakte

Kelder 1 1

Een van de opslagplekken waar de collectie van de Oudheidkamer keurig staat opgeborgen

Op weg naar de toekomst

Met een stabiel aantal van zo’n 800 donateurs en rond de 1.000 bezoekers op jaarbasis, kunnen we gerust stellen dat de Oudheidkamer volop leeft. Iedere zaterdag en iedere eerste zondag van de maand openen de gastvrouwen en -heren de deuren van de Oudheidkamer voor bezoek. Via de wisselende tentoonstelling en de museumwoning belanden bezoekers uiteindelijk aan de lange tafel op de eerste verdieping. Onder het genot van een kop koffie of thee ontspinnen zich daar de mooiste gesprekken. Samen herinneringen ophalen aan de tijd van vroeger, oude bekenden ontmoeten en nieuwe verhalen leren kennen. Ook in verzorgingshuis Het Havenlicht houdt de Oudheidkamer de herinnering aan vroeger levend, met een wisselende vitrine en diaseries. Dankzij een schare betrokken en enthousiaste vrijwilligers doet de Oudheidkamer inmiddels al 30 jaar wat ze doet: de Pernisse geschiedenis tot leven brengen.

In 2019 verscheen ter ere van het 25-jarig jubileum van Stichting Oudheidkamer Pernis een korte film. Toenmalig voorzitter Janny Stecher vertelt in de museumwoning over de bijzondere geschiedenis van Pernis en de de Oudheidkamer. Warm aanbevolen!